Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) Tarihçesi ve Bugünkü Durumu
Türkiye'de yükseköğretim sisteminin yüksek düzeyde öğretim üyesi açığı gösterdiği, çok sayıda yükseköğretim kurumunun açılmasıyla nitelikli öğretim üyesi ihtiyacının ortaya çıktığı ve bu nedenle yüksek lisans, doktora ve doktora sonrası eğitim programlarının genişletilmesi gereği Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından hazırlanmış raporlarda belirtilmektedir ("Türk Yükseköğretiminin Bugünkü Durumu", Kasım 2005, YÖK).
Ülke nüfusumuzun büyük bir bölümünün gençlerden oluşması, üniversite eğitiminin yaygınlaştırılması gerekliliği, sosyal devlet anlayışının bir gereği olarak eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanması, yaygın yükseköğretim için nitelikli ve yeterli sayıda öğretim üyelerine ihtiyaç duyulması, mevcut uygulamalarının istenilen amaca ulaşmakta yetersiz kalması ve nitelikli öğretim üyesi yetiştirmek amacıyla araştırma görevlilerinin yurt dışına gönderilmesinin oluşturduğu yüksek maliyetler mevcut yükseköğretim programlarının etkinliğini artırıcı ÖYP gibi bazı yeni uygulamaların hayata geçirilmesi gereğini doğurmuştur.
ÖYP uygulaması 2002 yılında ilk olarak Orta Doğu Teknik Üniversitesinde başlatılmıştır. Daha sonra, Hacettepe, Ankara, Ege, Gazi, Boğaziçi ve İstanbul Teknik üniversitelerinde yürütülmüştür.
ÖYP aslında yurt içi ve yurt dışı lisansüstü eğitim programlarının harmanlanmasıyla elde edilmiş bir model ile öğretim üyesi yetiştirilmesini amaçlamaktadır. Bir başka deyişle ÖYP ilave imkanlara sahip olan bir 35. madde uygulamasıdır.
ÖYP'nin amacı lisansüstü eğitim verme imkânına sahip olan yükseköğretim kurumlarının, araştırma görevlilerine lisansüstü eğitim yaptırarak, öğretim üyesi yetiştirilmesini sağlamaktadır.
2002-2009 yılları arasında DPT tarafından desteklenerek yürütülen Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı, Yükseköğretim Yürütme Kurulu'nun 23.03.2010 tarih ve 2010.9 sayılı Kararı ile uygulanmaya başlamış; ancak daha sonra Maliye Bakanlığı'ndan görüş istenmiş ve bu şekilde düzenlenen yeni esas ve usuller Yürütme Kurulu'nun 16.03.2011 tarihli toplantısında uygun bulunarak Başkanlığımız koordinasyonunda uygulamaya devam edilmiştir.
ÖYP kapsamındaki araştırma görevlileri 35. madde kapsamındakilere ek olarak eğitim süreleri boyunca proje ve seyahat ödeneğine sahip olmakta ve yurtiçi/yurtdışı kısa süreli görevlendirilebilmektedir.
Ayrıca Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının desteklerinden faydalanarak yüksek lisans tez araştırma desteği ile en fazla 3 ay, doktora tez araştırma desteği ile en fazla 1 yıl süreyle yurtdışında görevlendirilebilmektedir.
Böylece ÖYP programına katılan öğrenciler bir yandan uluslararası deneyim kazanırken bir yandan da ulusal bilim ve teknolojinin gelişmesine katkıda bulunmaktadırlar.
2010 yılında ÖYP araştırma görevlisi kadrosuna atamalar; 2010 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu'nun 22. Maddesinin 5. Fıkrası'na istinaden, 2011 yılında ÖYP araştırma görevlisi kadrosuna atamalar ise; 2011 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu'nun 22. Maddesinin 5. Fıkrası'na istinaden yapılmıştır.
Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına araştırma görevlisi olmak üzere başvuran adaylar ya da program gereğince bir ÖYP üniversitesine lisansüstü eğitim görmek amacıyla başvuran ÖYP araştırma görevlileri için, lisans genel not ortalamasının %25'i ile Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavında (ALES) ilgili alanda alınan puanın %60'si ve varsa yabancı dil puanının %15'i alınarak bir ÖYP puanı hesaplanmakta ve adayların yerleştirilmeleri merkezi sistemle ÖYP puanları esas alınarak gerçekleştirilmektedir.
Kaynak ("Öğretim Üyesi Yetiştirme Programları (Öyp) Hakkında Bilgi Notu Ekim 2009, DPT)